शुकनासोपदेशस्य प्रश्नोत्तराणि

शुकनासोपदेशस्य प्रश्नोत्तराणि

1.     शुकनासोपदेशः कस्य काव्यस्य भागः अस्ति ? – कादम्बरीकथाकाव्यस्य ।

2.     कादम्बर्याः लेखकः कः ? – महाकविबाणभट्टः ।

3.     कादम्बरी कीदृशी रचना वर्तते ? – कथा

4.     कादम्बर्याः नायकनायिके के स्तः ? – नायकः चन्द्रापीडः नायिका च कादम्बरी

5.     चन्द्रापीडः कस्य पुत्रः आसीत् – तारापीडस्य

6.     कः कस्य यौवराज्याभिषेकं चिकीर्षुः ? – राजा तारापीडः चन्द्रापीडस्य यौवराज्याभिषेकं चिकीर्षुः ।

7.     राजा तारापीडः कान् उपकरणसम्भारसंग्रहार्थम् आदिदेश ? – प्रतीहारान् ।

8.     तारापीडस्य मन्त्री (प्रधान-अमात्यः) कः आसीत् ? – शुकनासः

9.     शुकनासः कम् उपदिशति ? – चन्द्रापीडम्  ।

10.                       चन्द्रापीडाय उपेदशस्य आवश्यकता कथं नासीत् ? – यतो हि स विदितवेदितव्यः अधीतसर्वशास्त्रः आसीत् ।

11.                       यौवनप्रभवं तमः कीदृशम् आसीत् ? – अभानुभेद्यम् , अरत्नालोकोच्छेद्यम्, अप्रदीपप्रभापनेयम् अतिगहनं तमो यौवनप्रभवं वर्तते ।  

12.                       अपरिणामोपशमः कः ? – लक्ष्मीमदः

13.                       लक्ष्मीमदः कीदृशो भवति ? – अपरिणामोपशमः दारुणः भवति ।

14.                       अशिशिरोपचारहार्यः कः ? – दर्पदाहज्वरोष्मा ।

15.                       सततम् अमूलमन्त्रशम्यः कः ? – विषयविषास्वादमोहः ।

16.                       अस्नानशौचबाध्यः कः ? – रागमलावलेपः ।

17.                       राज्यसुखसन्निपातनिद्रा कीदृशी भवति ? – घोरा अक्षपावसानप्रबोधा भवति ।  

18.                       अनर्थपरम्परा का ? – गर्भेश्वरत्वम् अभिनवयौवनत्वम् अप्रतिमरूपत्वम् अमानुषशक्तित्वञ्च ।

19.                       यौवनारम्भे किं भवति ? – प्रायः शास्त्रजलप्रक्षालननिर्मलापि कालुष्यम् उपयाति बुद्धिः । अनुज्झितधवलतापि सरागेव भवति यूनां दृष्टिः ।

20.                       इन्द्रियहरिणहारिणी का ? – उपभोगमृगतृष्णिका ।

21.                       दिङ्मोह इव उन्मार्गप्रवर्तकः कः ? – विषयेषु अत्यासङ्गः ।

22.                       उपदेशगुणाः सुखेन कुत्र कथमिव च विशन्ति ? – । यथा रजनिकरगभस्तयः स्फटिकमणौ सुखेन विशन्ति तथैव अपगतमले हि मनसि उपदेशगुणाः सुखेन विशन्ति ।

23.                       अमलम् अपि गुरुवचनं कस्य महत् शूलम् उपजनयति ? – अभव्यस्य

24.                       उपदेशस्य कालः कः वर्तते ? – अनास्वादितविषयरसः एव उपदेशस्य कालः वर्तते ।

25.                       उपदिष्टं (उपदेशः) कुत्र कथमिव च गलति ? – कुसुमशरप्रहारजर्जिते हि हृदये जलमिव उपदिष्टं गलति ।

26.                       अतीतज्योतिरालोकः कः ? – गुरुपदेशः ।

27.                       असुवर्णविरचनम् अग्राम्यकर्णाभरणम् किम् ? – गुरुपदेशः ।

28.                       अखिलमलप्रक्षालनक्षमम् अजलं स्नानं किम् ? – गुरुपदेशः ।

29.                       अनुपजातपलितादिवैरुप्यम् अजरं वृद्धत्वं किम् ? – गुरुपदेशः ।

30.                       नोद्वेगकरः प्रजागरः कः ? – गुरुपदेशः ।

31.                       केषाम् उपदेष्टारः विरलाः ? - राज्ञाम्  

32.                       राजप्रकृतिः कीदृशी भवति ? – अहंकारदाहज्वरमूर्च्छान्धकारिता विह्वला भवति राजप्रकृतिः ।

33.                       राज्यविषविकारतन्द्राप्रद्रा का ? – राजलक्ष्मीः ।

34.                       सुभटखड्गमण्डलोत्पलवनविभ्रमभ्रमरी का ? - राजलक्ष्मीः ।

35.                       लक्ष्मीः कस्मात् कानि-कानि विरहविनोदचिह्नानि गृहीत्वा क्षीरसागरात् उद्गता ?     

पारिजातपल्लवेभ्यः	रागम्
इन्दुशकलात्	एकान्तवक्रताम्
उच्चैःश्रवसः	चञ्चलताम्
कालकूटात्	मोहनशक्तिम्
मदिरायाः	मदम्
कौस्तुभमणेः	अतिनैष्ठुर्यम्

 

36.                       दृढगुणपाशसन्दाननिष्पन्दीकृतापि का नश्यति ? – लक्ष्मीः

37.                       उद्दामदर्पभटसहस्रोल्लासितासिलतापञ्जरविधृतापि का अपक्रामति ? – लक्ष्मीः

38.                       मदजलदुर्दिनान्धकारगजघटितघनघटापरिपालितापि का प्रपलायते ? – लक्ष्मीः ।

39.                       पातालगुहेव तमोबहुला का ? – लक्ष्मीः ।

40.                       लक्ष्मीः अपवित्रमिव कं न स्पृशति ? – गुणवन्तम् ।

41.                       लक्ष्मीः अमङ्गलम् इव कं न बहु मन्यते ? – उदारसत्वम् ।    

42.                       लक्ष्मीः कम् अनिमित्तम् इव न पश्यति ? – सुजनम् ।

43.                       लक्ष्मीः कम् अहिम् इव लङ्घयति ? – अभिजातम् ।

44.                       लक्ष्मीः कं दुःस्वप्नमिव न स्मरति ? – दातारम् ।

45.                       लक्ष्मीः कं पातकिनमिव नोपसर्पति ? – विनीतम् ।

46.                       लक्ष्मीः कम् उन्मत्तमिव उपहसति ? – मनस्विनम् ।

47.                       लक्ष्मीः केषाम् व्याधगीतिः ? – इन्द्रियमृगाणाम् ।

48.                       लक्ष्मीः केषां परामर्शधूमलेखा विद्यते ? – सच्चरित्रचित्राणाम् ।

49.                       केषां विभ्रमशय्या लक्ष्मीः ? – मोहदीर्घनिद्राणाम् ।

50.                       धनमदपिशाचिकानां लक्ष्मी का ? – निवासजीर्णवलभी ।

51.                       लक्ष्मीः केषां पुरःपताका ? – सर्वाविनयानाम् ।

52.                       का खलु पुरुषोत्तमरतापि खलजनप्रिया ? – लक्ष्मीः

53.                       निम्नाङ्कितशब्दानाम् अर्थो लेख्यः –

         

शब्दः	अर्थः
निम्नगा	नदी
अपानभूमिः	मधुशाला
दरी	गुहा
प्रावृट्	वृष्टिः
विसर्पणभूमिः	पीडास्थली
पुस्तमयी	पुत्तलिका अपि
अप्रतिबुद्धः	अज्ञानी

 

54.                       लक्ष्मीः क्रोधावेगग्राहाणां का ? – उत्पत्तिनिम्नगा ।

55.                       लक्ष्मीः कस्य वध्यशाला ? – साधुभावस्य ।

56.                       धर्मेन्दुमण्डलस्य लक्ष्मीः का ? – राहुजिह्वा ।

57.                       राज्ञां परलोकदर्शनं केन अपसार्यते ? – आतपत्रमण्डलेन ।

58.                       राज्ञा हृदयं केन मलिनीक्रियते ? – अग्निकार्यधूमेन ।

59.                       के कुलीरा इव तिर्यक् भ्रमन्ति ? – केचित् राजानः ।

60.                       केचिद् राजानः दर्शनप्रदानमपि किं गणयन्ति ? – अनुग्रहम्

61.                       केचिद् राजानः उपकारपक्षे किं स्थापयन्ति ? – दृष्टिपातम् ।   

SHARE

Milan Tomic

Hi. I’m Designer of Blog Magic. I’m CEO/Founder of ThemeXpose. I’m Creative Art Director, Web Designer, UI/UX Designer, Interaction Designer, Industrial Designer, Web Developer, Business Enthusiast, StartUp Enthusiast, Speaker, Writer and Photographer. Inspired to make things looks better.

• 
• 
• 
• 
•